تعیین عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش گونه‌های گیاهی در زاگرس شمالی (مطالعه موردی: جنگل‌های آرمرده بانه)

جنگل‌های زاگرس شمالی از مهمترین اکوسیستم‌های جنگلی کشور به‌لحاظ بوم‌شناسی و اقتصادی- اجتماعی‌اند. مطالعة حاضر با هدف شناخت اثر برخی عوامل محیطی بر پراکنش گونه‌های گیاهی این جنگل‌ها انجام گرفته است. به این منظور اطلاعات مربوط به تمامی گونه‌های گیاهی موجود (ضریب فراوانی- چیرگی)، خصوصیات محیطی (شیب، جهت، ارتفاع از سطح دریا، عمق و درصد لاشبرگ و درصد تاج‌پوشش) و خصوصیات خاک (درصد کربن آلی، فسفر قابل جذب، پتاسیم تبادلی، نیتروژن، بافت، pH و EC) در 60 قطعه‌نمونه به روش فلورستیک- فیزیونومیک جمع‌آوری شد. سپس برای تشخیص گرادیان‌های اصلی محیطی از تجزیة چندمتغیرة افزونگی (RDA) استفاده شد. طبق نتایج به‌دست‌آمده، در منطقة تحقیق، 90 گونة گیاهی متعلق به 73 جنس و 29 خانوادة گیاهی شناسایی شدند که از این میان، خانواده‌های Asteraceae، Fabaceae، Poaceae و Apiaceae بیشترین تعداد گونه را به خود اختصاص دادند. نتایج رسته‌بندی RDA نشان داد که با در نظر گرفتن موقعیت قطعه‌نمونه‌ها به‌عنوان کوواریانس، جهت شمال غربی، درصد لاشبرگ، جهت جنوب غربی، درصد تاج‌پوشش، جهت جنوب شرقی، نسبت C/N، ارتفاع از سطح دریا و بیرون‌زدگی سنگ مادری به‌ترتیب مهم‏ترین گرادیان‌های محیطی اثرگذار بر پراکنش گونه‌های گیاهی بودند و 30 درصد واریانس موجود در الگوی پراکنش گونه‌های گیاهی را بیان کردند. با توجه به حساسیت و شکنندگی اکوسیستم‌های جنگلی زاگرس، نتایج این پژوهش می‌تواند در مدیریت این اکوسیستم‌ها بسیار مؤثر باشد.